Het CPB heeft recent cijfers bekend gemaakt waarbij een werkloosheid wordt verwacht van 7 % in 2021. Als die cijfers van CPB werkelijkheid worden (wat gelukkig niet altijd zo is) zou dit ook een verlies van banen in 2021 in de branche kinderopvang tot gevolg kunnen hebben. Ook alle andere branches zullen gevolgen hiervan voelen. Dit kan per regio ook sterk verschillen.
De kinderopvang richt zich op de opvang van kinderen waarvan de ouders werken. Een toename van de beroepsbevolking levert een toename op van het aantal kinderen bij de opvang. Toename van werkloosheid resulteert dus ook in een daling.
Daarbij nemen in tijden van crisis ook het aantal gemiddelde opvanguren per kind af. Onder andere omdat er minder uren gewerkt wordt, zoals door ZZP’ers, uitzendkrachten en dergelijke. Maar ook omdat ouders besparingen doorvoeren en het contract verminderen van bijvoorbeeld 3 naar 2 dagen.
Aantal werklozen
Jaarlijks stijgt de beroepsbevolking door de groei van het aantal inwoners. Bij een werkloosheidspercentage van 7%, betekend dat er circa 657.000 mensen werkeloos zijn, tegen circa 314.000 in 2019, zie onderstaande tabel.
Overzicht beroepsbevolking 2007-2021
| Jaar | Beroepsbevolking | Werkzame beroepsbevolking | Werkloze beroepsbevolking | Werkzaam | Werkloosheidspercentage |
|---|---|---|---|---|---|
| * 1000 | * 1000 | * 1000 | % | % | |
| 2007 | 8524.5 | 8169.75 | 354.5 | 95.875 | 4.125 |
| 2008 | 8676.75 | 8359.75 | 317 | 96.35 | 3.65 |
| 2009 | 8743.5 | 8362.75 | 380.75 | 95.625 | 4.375 |
| 2010 | 8712.75 | 8277 | 435.5 | 95 | 5 |
| 2011 | 8712.25 | 8278.75 | 433.5 | 95.025 | 4.975 |
| 2012 | 8845.5 | 8329.5 | 516 | 94.175 | 5.825 |
| 2013 | 8914.75 | 8267.25 | 647.25 | 92.75 | 7.25 |
| 2014 | 8872.5 | 8212.5 | 660 | 92.55 | 7.45 |
| 2015 | 8908 | 8294 | 614.25 | 93.125 | 6.875 |
| 2016 | 8941.5 | 8402.5 | 539 | 93.975 | 6.025 |
| 2017 | 9017.5 | 8580 | 437.5 | 95.175 | 4.825 |
| 2018 | 9124.5 | 8774.5 | 350 | 96.15 | 3.85 |
| 2019 | 9267 | 8952.75 | 314 | 96.625 | 3.375 |
| 2020 | 9329 | 8862.55 | 466.45 | 95 | 5 |
| 2021 | 9391.41 | 8734.02 | 657.39 | 93 | 7 |
Aantal kinderen
Door toename van werkloosheid neemt het aantal kinderen af wat gebruikt maakt van de kinderopvang. Ten opzichte van 2019 kan dat aantal in 2021 met 37.000 teruglopen.
Aantal kinderen in de kinderopvang
| Jaar | Totaal | Dagopvang | BSO |
|---|---|---|---|
| 2007 | 573150 | 357000 | 252810 |
| 2008 | 708860 | 417990 | 340170 |
| 2009 | 782760 | 440640 | 396610 |
| 2010 | 804580 | 450240 | 410610 |
| 2011 | 836010 | 458990 | 431580 |
| 2012 | 821450 | 447720 | 427770 |
| 2013 | 774780 | 416290 | 409840 |
| 2014 | 754600 | 404270 | 401170 |
| 2015 | 764330 | 406480 | 408850 |
| 2016 | 818190 | 434220 | 438930 |
| 2017 | 878400 | 465480 | 471100 |
| 2018 | 946470 | 507040 | 503700 |
| 2019 | 985600 | 522920 | 528120 |
| 2020 | 969024 | 514125 | 519238 |
| 2021 | 948624 | 503302 | 508306 |
Opvanguren
De kinderopvang rekent met opvanguren. In de loop der jaren zijn de gemiddelde opvanguren per kind behoorlijk aangepast, mede door maatregelen mbt tot de kinderopvangtoeslag. Na de vorige crisis begon in 2016 het aantal uren weer te stijgen tot gemiddeld 590 uur in 2019. Bij toenemende werkloosheid zal deze weer afnemen, o.a. door besparingen van de ouders.
| Jaar | Totaal | Dagopvang | BSO |
| 2007 | 710 | 850 | 410 |
| 2008 | 750 | 900 | 460 |
| 2009 | 770 | 930 | 480 |
| 2010 | 760 | 930 | 480 |
| 2011 | 740 | 900 | 460 |
| 2012 | 680 | 850 | 410 |
| 2013 | 620 | 780 | 380 |
| 2014 | 580 | 730 | 360 |
| 2015 | 570 | 700 | 360 |
| 2016 | 560 | 700 | 360 |
| 2017 | 570 | 710 | 360 |
| 2018 | 580 | 710 | 370 |
| 2019 | 590 | 740 | 380 |
| 2020 | 580 | 710 | 370 |
| 2021 | 570 | 710 | 360 |
Bron : CBS Formele kinderopvang 2007-2019 – bewerkt 2020 en 2021
Omzet kinderopvang
Op basis van de bovenstaande cijfers en uitgaande van tarieven die gelijk zijn aan de geldende maximum uurtarieven is de omzet in de branche voor de formele kinderopvang als volgt:
| Jaar | Totaal | Dagopvang | BSO |
| 2019 | € 4.206.295.240 | € 2.909.238.960 | € 1.297.056.280 |
| 2020 | € 4.060.794.147 | € 2.795.682.259 | € 1.265.111.888 |
| 2021 | € 4.081.890.262 | € 2.833.971.382 | € 1.247.918.881 |
In deze berekening is geen rekening gehouden met de gastouders, maar daarbij zijn de werkelijke gebruikte uurtarieven liggen meestal hoger dan van de kinderopvangtoeslag. De uurtarieven voor de kinderopvangtoeslag 2021 liggen circa 5,5 % hoger dan in 2019. De omzet over 2021 zou met circa 21 miljoen stijgen ten opzichte van 2020 en met 124 miljoen afnemen ten opzichte van 2019.
Indien deze gecorrigeerd worden naar de uurtarieven ontstaat onderstaand beeld, waarbij de omzet in 2021 met € 337.000.000 daalt ten opzichte van 2019, oftewel een daling van gemiddeld 8 %.
| Jaar | Totaal | Dagopvang | BSO |
| 2019 | € 4.206.295.240 | € 2.909.238.960 | € 1.297.056.280 |
| 2020 | € 3.986.037.834 | € 2.744.353.944 | € 1.241.683.890 |
| 2021 | € 3.869.268.730 | € 2.686.578.071 | € 1.182.690.659 |
Arbeidskosten
De arbeidskosten bedragen circa 62% over de opbrengsten (bron : CBS). Er zal dus circa € 209.000.000 minder aan arbeidskosten moeten worden uitgegeven door de branche. Gebaseerd op een FTE-loon van een gemiddeld pedagogisch medewerker is dat gelijk aan vermindering van circa 5.170 FTE in 2021 ten opzichte van 2019.
Nu werken in de kinderopvang de meeste medewerkers niet voltijds maar deeltijd. De daling van 5.170 FTE staat gelijk aan circa 8.000 medewerkers. Laten we hopen dat de werkelijkheid en het herstel van de economie positiever uitvalt en de CPB het niet juist heeft.
Personeelstekort
Voor de coronacrisis werd door de branche kinderopvang uitgegaan van een stijgend personeelstekort van tussen de 5.300 en 8.900 medewerkers in 2022. Een niet ondenkbaar scenario is dat de afname van de banen het personeelstekort terug brengt tot nihil. Als dat het geval is, zou dat kunnen betekenen dat er per saldo weinig medewerkers echt hun baan verliezen,
Verantwoording
- Voor 2020 veracht CPB een werkloosheidspercentage van 5 %. Bij het vergelijk is met name gekeken naar verschil tussen jaar 2019 en 2021.
- Bovenstaande berekeningen zijn gemaakt op basis van cijfers van het CBS tot en met 2019. De gegevens over 2020 en 2021 zijn doorberekend.
- Bij de tariefberekeningen is uitgegaan van de uurtarieven zoals gebruikt door de kinderopvangtoeslag, in werkelijkheid liggen deze meestal hoger.
- Er is geen onderscheid gemaakt met de gastouderopvang, hier liggen de tarieven weer lager.
- Uitgangspunt is dat de werkloosheid gelijkmatig verdeeld is. Er zijn scenario’s waarbij de daling van het aantal kinderen hoger of lager kan uitvallen. Indien de werkloosheid bijvoorbeeld toeneemt bij de beroepsbevolking met de leeftijd van ouder dan 45 zal dit een beperktere invloed op de kinderopvangbranche.
- Regionaal kunnen er ook verschillen zijn, o.a. door aan- of afwezigheid branches waarbij meer of minder werkloosheid wordt verwacht.